Sarajevo en Mostar

In Sarajevo hebben we 2 nachten de beschikking over een gigantisch groot appartement in de voormalige Britse ambassade. Het appartement is net zo groot als dat van ons thuis en beschikt over 5 kamers en een joekel van een hal. Nouja heel belangrijk is het niet want we gaan graag de straat op. Dat doen we na een korte rustpauze dan al snel. Het appartement ligt net iets boven het centrum, via een paar trappen staan we binnen een paar minuten in een grote winkelstraat. Als we linksaf slaan komen we al snel in het oude deel van de stad. Hier barst het van de winkeltjes en koffieshops. Het is een oosters aandoend gebeuren, dat klopt ook wel want de meeste Bosniers zijn islamitisch.

Maar tussen alle minaretten staan ook wel wat kerken, een mooie gemengde aanblik. We wandelen wat rond en lopen via de winkelstraat door een nieuwer deel van de stad op zoek naar wat eten. Dat vinden we in de Gastro pub, een leuke tent, met prima eten. Na de lange rit vanuit Belgrado zijn we toch wel moe geworden, we wandelen terug naar ons immense huis, kopen onderweg nog een biertje en kijken een film op een van de TV’s. Ondanks dat we bijna midden in de stad zitten slapen we heerlijk rustig, het is hier rustiger dan bv in Kotor.

Zondag ochtend nemen we het er even van en gebruiken we ons ruime appartement om wat te lummelen, foto’s uit te zoeken, ontbijten en een blog te schrijven. Rond de middag zijn we klaar met luieren en gaan we de straat weer op, een lunch gaat er wel in. Het word een lokaal gerecht; Chevapi. Het is een grill gerecht bestaande uit een soort worstjes (10 stuks!) van gehakt. Er zit een pitabrood en wat ui bij, dit gerecht schijnt heel populair te zijn in de Balkan. We laten het ons smaken, maar merken dat het een vrij forse maaltijd was. We gaan dus maar weer wat rondslenteren door het oude centrum. Om 2 uur worden we verwacht bij een tour bureau waar we meedoen aan de Roses of Sarajevo tour. Het blijkt een prive tourtje te zijn, we hebben een zeer vriendelijke en spraakzame gids van begin 30 die ons van alles en nog wat verteld. Het verhaal gaat vooral over de meest recente oorlog die van 1991 t/m 2001 heeft geduurd en Sarajevo hard heeft geraakt. Hij verteld ons pijlsnel iets over de beschoten gebouwen en monumenten waar we langsrijden. Ook legt hij ons de ingewikkelde situatie uit van de uit 3 besturende delen van het land, inclusief 3 presidenten. Die 3 presidenten kunnen het niet altijd eens worden met elkaar dus beslissingen duren ellenlang wat niet bepaald goed is voor de inwoners van het land. Na de oorlog is deze situatie opgedrongen door de VN en is nog steeds van kracht. Het Servische deel van het land (Servische Republiek) is nog steeds voorstander van onafhankelijkheid. Aangezien de 3 presidenten het hier mee eens moeten zijn is de verwachting niet dat dit gaat gebeuren legt onze gids uit. Dit betekent wel dat er nog steeds een wankele relatie is tussen de Servische en Bosnische inwoners van het land. De eerst stop is bij de Tunnel of Hope. Deze tunnel is in 4 maanden tijd tijdens de belegering van de stad onder het vliegveld door gegraven. Het vliegveld en de uitgang van de tunnel waren min of meer ‘veilig’ zodat er veel mensen gebruik van hebben kunnen maken. Er gingen per dag zo’n 4000 mensen door de 800 meter lange tunnel. In eerste instantie voor het bevoorraden van de stad, later ook om mensen te laten vluchten via de bergen erachter. Ook onze gids Mak is samen met zijn moeder en broer via deze tunnel gevlucht en naar Zwitserland vertrokken. Zo’n 25 meter van de tunnel is open gehouden voor toeristen, ook wij nemen er een kijkje. Het woonhuis waarin de tunnel eindigd is veelvuldig beschoten en dat is nog steeds te zien aan de kogelgaten in de gevel. Heel veel gebouwen in de oude en nieuwe stad zitten nog steeds vol kogelgaten een zeer trieste aanblik. Nog triester is dat sommige kogelgaten rood zijn gemaakt, je raad het al, hier is iemand gestorven. Deze rode kogelgaten worden de Sarajevo Roses genoemd.

Na het bezoek aan de tunnel bekijken we de plekken vanwaar Servische snipers de stad beschoten. Deze sniper zones lagen op de bergen boven de stad waar goed zicht was op de gebouwen. De stad is zo 1425 dagen onder vuur geweest. De term ’Sniper alley’ komt vermoedelijk hier vandaan, de enige rechte en vlakke weg door de stad wordt continue beschoten en was te gevaarlijk om te gebruiken door de inwoners. Na de snipper zone zijn we naar de Olympische bobslee baan van 1984 gereden, even iets luchtigs tussendoor kan geen kwaad. Een deel van de betonnen baan is nu een gewild decor voor graffiti artiesten en is voor toeristen opengesteld om overheen te wandelen. Dat willen wij natuurlijk ook meemaken, hoe vaak kun je nou over een bobbaan wandelen! Via een Joodse begraafplaats rijden we naar het gele fort vanwaar we een mooi uitzicht op de stad hebben. We zien nu goed hoe vlak het dal is waarin de stad is gebouwd. Ook is de enige rechte weg door het oude en nieuwe deel goed te zien. De bergen waar de bobbaan, de snipper zone en begraafplaats zijn kunnen we nu ook goed zien. Opvallend is dat er best veel smoch boven de stad hangt in het oude deel zien we veel rookpluimen van de houtovens die worden gebruikt door de grill restaurants. We worden afgezet aan de rand van Pigeon square en lopen op aanraden van de gids naar de overkant van de rivier om naar de lokale brouwerij te gaan. Dit blijkt een hele grote brouwerij te zijn met een groot, Beiers aandoend, brauhaus. We gaan zitten en laten ons de lokale biertjes smaken. De dienstdoende ober is alleen en rent zit de benen uit zijn lijf in deze grote tent. De baas komt hem ff helpen maar loopt meer in de weg dan dat ie wat doet. Als Pat het waagt bij de baas een biertje te bestellen voor bij het eten krijgt de ober op z’n kop dat ie ons niet snel genoeg bedient heeft… oeps dat was niet de bedoeling en als we wat later afrekenen krijgt ie van ons een dikke fooi.

In ons immense huis kijken we nog een filmpje en vallen dan relaxt in slaap. We willen nog een dag door deze interessante stad slenteren maar ons huidige huis is door anderen geboekt, geeft niks. We hebben een appartement met uitzicht over de oude stad gevonden en rijden erheen. We laten onze auto achter op de prive parkeerplaats en lopen het stadje weer in. We wisselen onze laatste Servische Marken en kopen voor datzelfde geld postzegels. We drinken Turkse koffie op finaal de verkeerde manier zodat alle drap in ons toch al kleine kopje belandt, zien hoe de locals hun koffie drinken en prenten het in ons geheugen in voor latere toepassingen. Rond 1 uur lopen we even naar ons nieuwe huis, leggen onze spullen erin, lezen wat, schrijven wat kaartjes, genieten van het uitzicht op 16 kleine minaretten en lopen de stad weer in. We zien in Sarajevo veel vrouwen met hoofddoek maar ook veel volledig gesluierde vrouwen lopen. We struinen ook naar het nieuwere deel van de stad, over en langs de rivier en zien overal nog fikse kogelgaten in de gebouwen zitten. Uiteindelijk komen we aan het eind van de dag bij een heel raar café terecht waar we mensen kijken en wat drinken. Het is een zonnige maar koude dag en als we langs de eeuwige vlam lopen zien we een zwerver zijn koude voeten eraan warmen. In de oude stad vinden we daarna een gezellig caféetje in een heel smal straatje en ook daar kijken we mensen. Als we honger hebben eten we ergens een prima simpele maaltijd met salade, vlees (natuurlijk, dat doen ze hier nu eenmaal) en turks brood. De volgende dag moeten we om 10 u ons huisje uit zijn en zijn we natuurlijk weer vroeg wakker. We lopen de straat op om wat te eten te zoeken en vinden een Bosnisch ontbijt bestaande uit gedroogd vlees, kaas, brood, ei, groente en noten. Syl eet er een goeie kom havermoutpap met noten, honing, fruit en zaden. Heel hipster allemaal. We gaan onze auto ophalen voor het volgende deel van onze trip. We rijden de stad uit en zijn in no-time weer in de bergen.

De kleine dorpjes doen hier wat Oostenrijks aan, netjes onderhouden en met veel bloemen aan de balkons. Als we een bordje zien met Tito’s Bunker worden we nieuwsgierig en besluiten het te volgen. Helaas leidt het alleen maar naar de ingang van een bewaakt terrein, geen idee dus of er Tito’s bunker is… Ook hier rijden we gemiddeld maar 50 km per uur doordat er geen recht stuk weg te vinden is, sterker nog; we hebben nog nooit zoveel haarspeldbochten gereden als tijdens deze trip. Ons doel van vandaag is Mostar, bekend vanwege zijn kleine oude centrum en de eeuwenoude brug waar vanaf gedoken wordt in de rivier 20 meter daar onder. De Bosniërs die dat hier doen maken er een hele show van en wachten net zo lang met springen totdat ze voldoende geld hebben ingezameld. Wij kijken vanuit ons kamertje, toegegeven; daarvoor moeten we wel uit het raam hangen, naar de brug en zien alle drukte erom heen. Onze kamer is simpel ingericht en heeft geen eigen badkamer, maar is wel schoon. Het is een kamer bij een zeer vriendelijke meneer thuis, een man die trots is op zijn huis en land en die dagen achter elkaar in zijn tuin staat om paprika’s en aubergines te roosteren, te pellen en vervolgens te verwerken in heerlijke gerechten die hij als ontbijt serveert. Het centurm van Moster is echt erg klein. De huizen in het oude centrum, eigenlijk is het een weg die via de oude brug doorloopt aan de andere kant van de rivier, zijn keurig opgeknapt en hersteld na de oorlog. Als je buiten deze toeristische toestand komt zie je nog dat ook hier flink gevochten is tijdens de oorlog. Er staan huizen met kogelgaten en volledig verwoeste gevels en ingestorte huizen. Drukt ons wel weer met de neuw op de feiten. Dit mooie land, deze mooie regio, is nog lang niet hersteld van de verwoestende oorlog van 30 jaar geleden. Als de avond valt horen we de minaretten uitnodigen voor gebed en drinken we een biertje buiten op een terras. Eten doen we in een aangeraden restaurantje, het eten is echt heerlijk. Typisch Bosnische gerechten maar voor deze regio echt heel erg duur. We zijn € 30,- kwijt voor dit diner, dat zijn we de afgelopen dagen niet meer gewend. In ons kamertje kijken we nog een aflevering op netflix en vallen al snel in slaap. Omdat het ’s ochtends nog niet zo druk is in het oude centrum lopen we een rondje door het stadje voordat we aanschuiven voor het ontbijt. Het ontbijt is het beste wat we tot nu toe hebben gehad, gemaakt door de heer des huizes. Hij heeft eieren van eigen kippen, een paprikasmeertje dat hij zelf heeft gemaakt van zelf geroosterde paprika’s, geroosterde aubergines met een saus van tomaten, uit en knoflook. Zelf gemaakte abrikozen jam, geroosterde minipaprikaatjes, heerlijk brood…. Dat in combinatie met Bosnische koffie en appelsap van 100% appels….

Een top begin van een mooie dag!